W piątek 19 kwietnia 2024 r. w ostrowskim Forum Synagoga odbył się 75. wykład w ramach Forum Ostrowskiego Towarzystwa Naukowego. Prelekcję na temat „Co łączy Lamparta i Barana? Gustaw Bojanowski i Giuseppe Tomasi di Lampedusa, czyli paralele nie tylko literackie” wygłosił Witold Banach, dyrektor Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego.
Publiczność wysłuchała interesującej prelekcji, w której porównane zostały elementy biografii i twórczości wybitnego włoskiego pisarza Giuseppe Tomasi di Lampedusy (autora znakomitej powieści Lampart) oraz związanego z Ostrowem prozaika, Gustawa Bojanowskiego, pamiętanego zwłaszcza jako autora powieści regionalistycznych (Rękopis dla wnuków, Tydzień w Antoninie). To nieoczywiste (szczególnie dla literaturoznawców) zestawienie odmiennych osobowości artystycznych zdaniem Prelegenta uzasadniać można wspólnotą pisarskiego losu, wynikającą przede wszystkim z ważnych wydarzeń epoki, w której żyli obaj twórcy. Urodzili się bowiem w rodzinach arystokratycznych, lecz stali się świadkami kulturowo-cywilizacyjnych przemian prowadzących do rozkładu systemu feudalnego i kresu polityczno-ekonomicznej dominacji swojej klasy. Nie dziwi więc, że w ich twórczości wielka historia została spleciona z dziejami rodziny. Ponadto zbliżają ich pewne fakty biograficzne, a mianowicie: obaj podjęli, lecz nie ukończyli studiów prawniczych, długo pozostawali pod silnym wpływem matek, łączył ich też żarliwy katolicyzm, a nawet data śmierci (1957 rok). Obaj też doświadczyli największego rozkwitu swej twórczości w ostatnich latach życia („przedśmiertnych lat urodzaju”).
Przedmiotem ożywionej dyskusji stały się kryteria, warunki i zasadność tego rodzaju biograficznych paralel czy też kreślenia „żywotów równoległych”.
Zdjęcia: Adam Ćwiklak, Jan Galant