Wystawa
Tekla i Zbigniewa Zmorskie. Zapomniane pisarki regionu ostrowskiego
27.09.2024 – 31.10.2024
Muzeum w Lewkowie. Zespół Pałacowo-Parkowy, ul. Kwiatkowska 6c, Lewków
Organizator:
Ostrowskie Towarzystwo Naukowe
Muzeum w Lewkowie. Zespół Pałacowo-Parkowy
Kurator wystawy: Jan Galant
Projekt graficzny ekspozycji: Joanna Karpowicz
W piątek 27 września 2024 roku w Muzeum w Lewkowie została otwarta wystawa „Tekla i Zbigniewa Zmorskie. Zapomniane pisarki regionu ostrowskiego”, zorganizowana przez Ostrowskie Towarzystwo Naukowe i Muzeum w Lewkowie.
Tematem wystawy są losy Tekli Zmorskiej (z d. Parczewskiej) i jej córki Zbigniewy. Ich osoby pojawiały się zazwyczaj w kontekście opowieści o poecie Romanie Zmorskim, który po ucieczce z zaboru rosyjskiego przebywał w okolicach Ostrowa i tu się ożenił. Wystawa proponuje opowieść o odwróconym porządku – w centrum uwagi stawia żonę i córkę Zmorskiego. Obie bowiem mają swoje własne osiągnięcia oraz historie warte opowiedzenia.
Tekla Zmorska była aktywną uczestniczką życia literackiego w II połowie XIX wieku, utrzymywała kontakty z pisarzami, artystami i ludźmi kultury: Teofilem Lenartowiczem, Józefem Ignacym Kraszewskim, Kazimierzem Władysławem Wóycickim, Karolem Liebeltem, z Agatonem Gillerem. Znano ją w redakcjach czasopism kulturalnych w Poznaniu, Lwowie, Warszawie. Pozostał po niej skromny zbiór artykułów o charakterze wspomnieniowym. O tym, że pisała wiersze, wiemy jedynie z listu Teofila Lenartowicza. Tekla Zmorska napisała nowelę Wycieczka na górę św. Bernarda (Ze wspomnień turysty), w 1884 wydała tłumaczenie powieści Drwalówna Edmunda Chojeckiego, polskiego pisarza publikującego w języku francuskim.
Bardziej znaczący jest literacki dorobek Zbigniewy Zmorskiej. Składa się na niego: komedia Kapryśna (1881), powieści Nitka jedwabiu (Poznań 1905, Kraków 1907), Rozbitek (1906) oraz kilkanaście opowiadań i nowel rozsianych po czasopismach. Zbigniewa Zmorska przygotowała sceniczne adaptacje powieści J. I. Kraszewskiego i J. Korzeniowskiego.
W opowieści o dramatycznych kolejach życia oraz literackiej aktywności i twórczości Tekli i Zbigniewy Zmorskich należy wyróżnić kilka wątków. Będzie to zatem historia wielkiej miłości, zdolnej przetrwać mimo sprzeciwu rodziny, wieloletniej rozłąki, śmierci. Będzie to również opowieść o determinacji i gotowości do poświęceń dla zachowania pamięci o zmarłym mężu i poecie, Romanie Zmorskim. Będzie to także historia kobiety, zmuszonej przez okoliczności do samodzielnego i samotnego mierzenia się z wyzwaniami codziennego życia. Będzie to również historia bezdomności, postępującego ubóstwa i samotności, jakimi naznaczone były ostatnie lata życia Tekli Zmorskiej. Nade wszystko będzie to opowieść o determinacji, wierności dokonanym w życiu trudnym wyborom, odwadze stawiania czoła życiowym wyzwaniom. Będzie to wreszcie historia pierwszych pisarek wywodzących się z regionu ostrowskiego.
Otwarciu wystawy towarzyszył koncert „W romantycznym salonie”. Przybyli goście mogli posłuchać XIX-wiecznych pieśni polskich kompozytorów w znakomitym wykonaniu Anny Mikołajczyk-Niewiedział (sopran), której akompaniował na fortepianie Piotr Niewiedział. Wprowadzenie i komentarz do prezentowanych pieśni przygotowała Monika Kędziora.
Wystawę można oglądać w sali na piętrze Muzeum w Lewkowie Zespół Pałacowo-Parkowy.
13 października 2024r. (14.00-16.00) i 27 października 2024r. (14.00-16.00) prof. Jan Galant zaprasza na oprowadzanie kuratorskie po wystawie.
Eksponaty ze zbiorów: Biblioteka Narodowa, Warszawa, Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, Miejska Biblioteka Publiczna w Kaliszu
Wsparcie:
Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego
Powiat Ostrowski
