W środę 31 maja 2017 roku, na Malej Scenie ostrowskiego Centrum Kultury odbyła się konferencja „Ślady pogranicza. Krajobraz kulturowy regionu ostrowskiego” zorganizowana przez Ostrowskie Towarzystwo Naukowe. Program całodniowego spotkania obejmował 12 referatów, które wygłosili przedstawiciele różnych gałęzi współczesnej humanistyki – socjologii, antropologii, etnologii, historii, językoznawstwa, literaturoznawstwa, filologii germańskiej.
Zamiarem organizatorów było przypomnienie i skomentowanie istniejących współcześnie śladów przebiegu w pobliżu Ostrowa Wielkopolskiego granic państwowych – miedzy państwami zaborczymi (Prusy i Rosja) do 1918 roku, i miedzy Polską i Niemcami do roku 1939. Przedmiotem refleksji były ślady materialne -zwłaszcza budynki (dworce PKP, komory celne), ślady administracyjne widoczne w dzisiejszej mapie gmin, powiatów, parafii, a przede wszystkim ślady o charakterze mentalnym (uprzedzenia, sposoby myślenia, systemy wartości, preferencje polityczne), wreszcie ślady w krajobrazie kulturowym, czyli różnice w obyczajach, języku, formach spędzania czasu, itp.
Jednym z głównych skutków istnienia granicy rozbiorowej stały się różnice dzielące mieszkańców obu stron szlabanu granicznego. Na przełomie XIX i XX wieku widziano w granicy na Prośnie radykalną barierę cywilizacyjną, miejsce styku Europy i Wschodu.
W kolejnych referatach mowa była o kulturowej funkcji granicy, o właściwościach gwarowych regionu ostrowskiego, o dawnych granicach rozbiorowych w dzisiejszej Polsce. Referenci prezentowali twórczość autorów wywodzących się z pogranicza, przypominali opisy dokonywane przez przybyszów z innych krajów, grupa etnolożek z UAM prezentowała wyniki badań terenowych prowadzonych w Czarnym Lesie, wreszcie mowa była o trwałości dawnych podziałów w dzisiejszych relacjach między mieszkańcami Ostrowa Wielkopolskiego i Kalisza.
O tym, że tematyka dawnych granic nadal zachowuje swoją aktualność i rodzi emocje, świadczą ożywione dyskusje, jakie towarzyszyły poszczególnym wystąpieniom.
Organizację konferencji wsparło Starostwo Powiatowe w Ostrowie Wlkp. i Ostrowskie Centrum Kultury.
