W piątek 24 października w ostrowskiej synagodze Ostrowskie Towarzystwo Naukowe zorganizowało wykład na temat Losy dzieci Lebensbornu w świetle materiałów źródłowych, który wygłosił dr Ryszard Spodzieja.
Prelegent jest absolwentem filologii germańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego i Uniwersytetu Humboldta w Berlinie oraz stypendystą Freie Universitaet w Berlinie. Opublikował 3 książki o literaturze austriackiej: Wolfgang Koeppen – ein Vertreter der literarischen Moderne, Gdybyśmy tylko mieli słowo. Powojenna rzeczywistość w wierszach Ingeborg Bachmann, Wojna w powieściach i nowelach Alexsandra Lerneta-Holenii. Jest także autorem książki Moim domem był Gaukinderheim. Historia ofiar Lebensbornu, która w 2012 roku była nominowana do tytułu Książki Historycznej Roku.
Dr Spodzieja mówił o instytucji Lebensbornu, która została utworzona w 1935 roku, aby realizować oficjalną niemiecką politykę ludnościową. Miała stać na straży czystości rasy germańskiej oraz popierać wartościowe rasowo rodziny i otoczać opieką nieślubne niemieckie dzieci.
Lebensborn na terenach okupowanych zajmował się także uprowadzaniem i germanizowaniem dzieci uznanych za „wartościowe rasowo” oraz prowadzeniem sierocińców (Gaukinderheim), w których te dzieci oczekiwały na adopcję i były zniemczane. Jeden z takich ośrodków mieścił się w Kaliszu, w budynkach Zakonu Sióstr Nazaretanek. Po zakończeniu II wojny światowej ofiary Lebensbornuprzebywały w ośrodku przejściowym w Barcelonie, a stamtąd zaledwie 20% małych repatriantów powróciło do kraju.
Temat wykładu wzbudził ożywioną dyskusję, zebrani w synagodze pytali przede wszystkim o ostrowskie ślady działalności Lebensbornu, wspominali losy bliskich lub znajomych, którzy stali się ofiarami tej instytucji. Mowa była m. in. o dzieciach znanego poznańskiego lekarza i działacza konspiracyjnego Franciszka Witaszka, absolwenta Gimnazjum Męskiego w Ostrowie Wlkp. Po aresztowaniu doktora i jego żony dwie córki zostały zabrane przez Niemców i poddane germanizacji w kaliskim Gaukinderheim, pozostała natomiast trójka dzieci znalazła schornienie w Ostrowie Wlkp. Przebieg spotkania, temperatura rozmowy dowodzi, że mimo upływu lat problem germanizacji polskich dzieci budzi nadal silne emocje i duże zainteresowanie.
Organizatorem spotkania było Ostrowskie Towarzystwo Naukowe, przy wsparciu Forum Synagoga oraz Urzędu Miejskiego w Ostrowie Wielkopolskim i Leoni Autokabel Polska. Sp. z o.o. z Ostrzeszowa.
Zdjęcia: Adam Ćwiklak